روایتی از نوآوری مگفا در الکامپ ۲۸ در جهت پیشگامی امنیت داده و هوش مصنوعی

به گزارش بینش اقتصادی آوا،  خانم هانیه رفیعی، مدیر فناوری داده و هوش مصنوعی مگفا در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران غرفه شرکت مگفا ادامه داد: نه تنها وظایفی که از سوی وزارتخانه به ما محول می‌شود را بر عهده داریم، بلکه خودمان نیز پا به عرصه رقابت بازار گذاشته‌ایم؛ جایی که شرکت‌های خصوصی با چابکی و نوآوری‌شان حضور دارند. ما، به عنوان یک شرکت دولتی، با مزایایی همچون اعتبار بالا و اعتماد عمومی وارد این میدان شده‌ایم. جایی که می‌توان داده‌ها را با خیال راحت سپرد، بدون نگرانی از سوءاستفاده یا نقض حریم خصوصی. این برتری، نه از روی تصادف، بلکه از پشتوانه دولتی ما نشأت می‌گیرد. در بحران‌ها، ما نمی‌گریزیم؛ ایستاده‌ایم، همچون صخره‌ای استوار در برابر امواج.

خانم رفیعی ادامه داد: «هوش مصنوعی را می‌توان به اشکال گوناگون تعریف کرد. گاهی اتوماسیون ساده، همچون تبدیل کارهای کاغذی به فرآیندهای دیجیتال، خود نوعی هوشمندسازی است. اما تمرکز ما در فناوری داده و هوش مصنوعی، دقیقاً بر AI است – آن هوشی که فراتر از مکانیزم‌های مکانیکی، فکر می‌کند و تصمیم می‌گیرد.»

مدیر فناوری داده و هوش مصنوعی مگفا سپس به یکی از دستاوردهای برجسته مگفا اشاره کرد: دستیار هوش مصنوعی وزارت صمت، با نام«میتسا» که نمادی از فناوری پیشرفته است. «میتسا را ما توسعه دادیم؛ یک دستیار هوشمند محلی که بر پایه معماری چندلایه بنا شده. نه تنها با اطلاعات داخلی وزارت صمت آموزش دیده – از داده‌های سامانه‌ها گرفته تا اسناد بالادستی – بلکه با تکنیک‌هایی همچون RAG (Retrieval-Augmented Generation) و تکمیل مداوم، اطلاعات جدید را جذب می‌کند. اما این پایان کار نیست. ما لایه‌ای خارجی داریم که به اینترنت متصل است؛ لایه‌ای که اخبار و اطلاعات مرتبط با وزارت صمت را از منابع خارجی – همچون وزارت راه، گمرک یا بنادر – جمع‌آوری می‌کند، ترجمه می‌نماید و به صورت متنی امن به میتسا منتقل می‌کند. با این حال، هیچ اطلاعاتی از میتسا خارج نمی‌شود. امنیت، همچون دیواری نفوذناپذیر، اولویت ماست. ما سازوکارهای امنیتی پیشرفته‌ای پیاده کرده‌ایم تا مجموعه وزارت صمت بتوانند با خیال راحت از آن بهره ببرند.»

میتسا، نه تنها یک ابزار، بلکه یک مشاور وفادار است. خانم رفیعی توضیح داد: «این دستیار در زمینه‌های گوناگون به وزیر مشاوره می‌دهد. اگر تصمیمی مدیریتی در پیش باشد، میتسا منافع، مزایا و زیان‌های احتمالی را تحلیل می‌کند. آیا این تصمیم با سیاست‌های پیشین تضاد دارد؟ بر اساس داده‌های تاریخی، چه پیشنهادهایی می‌توان داد؟ در گذشته، تصمیم‌گیری‌ها اغلب بر پایه گزارش‌های محدود و داده‌های گذشته‌نگر بود؛ دسترسی‌ها کم و همه چیز محصور. اما ما با میتسا، داده‌های تاریخی، فرآیندهای گذشته و حتی جنبه‌های استراتژیک را گرد آورده‌ایم تا پیشنهادهایی منطقی و بهینه ارائه دهیم.»

البته، هیچ فناوری‌ای بی‌نقص نیست. خانم رفیعی به این نکته اشاره کرد: «درصد خطا همیشه وجود دارد. برای مقابله با توهم دانایی – آنجایی که مدل فکر می‌کند همه چیز را می‌داند – ما معماری‌های گوناگونی را آزمایش کردیم. مدل‌های متن‌باز مانند Llama، یا آنهایی که از سوی DeepSeek یا GPT منتشر شده، همه را بنچمارک کردیم. در نهایت، مدلی را برگزیدیم که کمترین خطا را روی داده‌های ما نشان دهد. این انتخاب، نه تصادفی، بلکه مبتنی بر آزمون و خطاست.»

فراتر از میتسا، فناوری داده در مگفا قابلیت‌های دیگری نیز دارد. «ما توانمندی ساخت هر نوع AI Agent را داریم. این دستیاران می‌توانند به اتوماسیون متصل شوند؛ مثلاً به پیام‌رسان بله وصل شوند و اطلاعات عمومی وزارت صمت را در کانال‌های عمومی به‌روزرسانی کنند. یا به داشبوردهای تحلیلی متصل گردند و داده‌های لازم را نمایش دهند. پشت اینها، اتوماسیون پیشرفته‌ای است که از تکنیک‌های روز دنیا مانند Agentic Workflow بهره می‌برد. حتی حالت خزشگر (Crawler) دارد تا اطلاعات جانبی را استخراج کند.»

در واحد فناوری داده مگفا، تیمی چابک و پویا چیده شده تا هر نوع داده‌ای را تحلیل کند. خانم رفیعی با تأکید گفت: «ما می‌توانیم داده‌های هر کسب‌وکار، وزارتخانه یا سازمانی را به صورت امن تحلیل کنیم. مشکل شرکت‌های خصوصی در کار با داده‌ها دو چیز است: یکی تجمیع داده که به مرور زمان مقیاس‌پذیر نیست و چابکی را از بین می‌برد، و دیگری امنیت – همانطور که در حوادثی مانند جنگ ۱۲ روزه دیدیم، تجمیع داده آسیب‌پذیری ایجاد می‌کند.»

برای حل این مشکلات، مگفا راهکاری نوآورانه ارائه کرده: «ما از بهترین تمرین‌های جهانی الهام گرفته‌ایم؛ از مایکروسافت و آمازون، که زیرساخت‌های امن و مقیاس‌پذیر دارند. در زیرساخت خودمان – به نام دیتا سندباکس – داده‌ها را به صورت فدرریتد (Federated) جمع‌آوری می‌کنیم. آنها را ناشناس‌سازی (Anonymize) می‌نماییم و با مکانیزم‌های امنیتی، به تننت‌های (Tenants) مختلف منتقل می‌کنیم. هر تننت می‌تواند یک واحد سازمانی، شرکت دانش‌بنیان یا حتی نهاد ریاست جمهوری باشد. تصور کنید نهادی با داده‌های عظیم که خودش نمی‌تواند از آنها بهره ببرد؛ ما این داده‌ها را در شبکه‌ای امن منتقل می‌کنیم – مقیاس‌پذیر و ایمن – و به شرکت‌ها یا واحدهای مختلف می‌دهیم تا مدل‌های ماشین لرنینگ خود را روی آنها پیاده کنند. در نهایت، ارزشی مانند یک سرویس، پیشنهاد یا استراتژی تولید می‌شود.»

خانم رفیعی ادامه داد: مگفا، نه تنها یک شرکت دولتی، بلکه پلی به سوی آینده‌ای هوشمند است؛ جایی که داده‌ها نه تهدید، بلکه فرصت هستند. در این نمایشگاه فناوری غرفه مگفا یادآور این بود که هوشمندسازی، نه یک رویا، بلکه واقعیتی در دسترس است. با توسعه ابزارهایی مانند میتسا و دیتا سندباکس، وزارت صمت می‌تواند تصمیم‌گیری‌هایی آگاهانه‌تر بگیرد، بحران‌ها را پیش‌بینی کند و توسعه پایدار را محقق سازد.

در پایان خانم رفیعی گفت: «ما در مگفا، نه تنها فناوری می‌سازیم، بلکه اعتماد و امنیت را نیز. در دنیایی که داده‌ها طلای سیاه هستند، ما نگهبانان این گنجینه‌ایم.» این نمایشگاه، با حضور چنین نوآوران، نویدبخش آینده‌ای روشن برای ایران است – آینده‌ای که در آن هوش مصنوعی، شریک انسان در ساختن جامعه‌ای بهتر است.

منبع: بینش اقتصادی